.........................................ΕΛΛΑΔΑ - ΜΝΗΜΕΙΑ - Αρχαιολογικοί χώροι και Μνημεία στην Ελλάδα. Ελληνικός Πολιτισμός


«Όποιος ελεύθερα συλλογάται συλλογάται καλά», Ρήγας Φεραίος Βελενστινλής

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2016

Δήλος: Το ιερό νησί των Κυκλάδων

Λένε πως κανένα άλλο µέρος του κόσµου δεν φωτίζεται τόσο όσο το νησί του Απόλλωνα. Στη Δήλο οι µύθοι µπλέκονται µε την πραγµατικότητα, η Ιστορία µε τον πολιτισµό και το µακρινό χθες µε το υποβλητικό παρόν.
Η μισή σχεδόν Δήλος όπως φαίνεται από τον ναό της Ισιδας. Στο βάθος, η Ρήνεια
%IMAGEALT%




Τo ιερό νησί του φωτοδότη Απόλλωνα, η έδρα της Αθηναϊκής Συµµαχίας, το απαραβίαστο ιερό και το σηµείο αναφοράς ενός ολόκληρου κόσµου: αν ο Παρθενώνας είναι το επιστέγασµα της κλασικής Αθήνας και του πολιτισµού που εκείνη δηµιούργησε, η Δήλος ήταν εκείνη που µαζί µε την Ολυµπία και τους Δελφούς ένωναν όλους τους υπόλοιπους Ελληνες, µε την ιερότητα του χώρου µα πάνω απ' όλα µε τη σπάνια όσο και ανεξήγητη σχέση της µε το φως.
Μελετητές έχουν υποστηρίξει πως το νησί της Δήλου συγκεντρώνει τη µεγαλύτερη ποσότητα φωτός από οποιοδήποτε άλλο µέρος του κόσµου· το πώς αυτό µετρήθηκε δεν είναι της παρούσης. Κάτι, όµως, φαίνεται πως είχαν µυριστεί επ' αυτού οι αρχαίοι ηµών πρόγονοι και τοποθέτησαν εδώ τη γενέτειρα του θεού του φωτός.
Μια φορά κι έναν καιρό...

Ο μόνος τρόπος για να έρθεις στη Δήλο είναι με σκάφος ή τα εκδρομικά πλοία από τα γύρω νησιά
%IMAGEALT%
Οι πολυμήχανοι αρχαίοι, λοιπόν, που έβρισκαν τρόπους να ερμηνεύσουν τα πάντα, έλεγαν πως η Δήλος ήταν κάποτε ένα κομμάτι βράχου που περιπλανιόταν άσκοπα στη θάλασσα. Μάλιστα δεν την έλεγαν καν Δήλο, μα Αστερία ή Ορτυγία.

Η Δήλος θα συνέχιζε να περιπλανιέται στις θάλασσες αν δεν υπήρχε η Λητώ, μια όμορφη Τιτανίδα που ερωτεύτηκε ο Δίας. Σαν έφτασε η ώρα να γεννήσει, η Ηρα δεν επέτρεπε σε κανέναν να δεχτεί τη Λητώ.
Εκείνη απελπισμένη ζήτησε τη βοήθεια του Δία κι αυτός με τη σειρά του τη βοήθεια του Ποσειδώνα. Ο θεός της θάλασσας έπιασε την «άδηλο» (αφανέρωτη) Αστερία, την έφερε στη μέση των Κυκλάδων ώστε να προστατεύεται από όλες τις μεριές, τη στερέωσε γερά με αλυσίδες και ο βράχος έγινε πια κανονικό νησί. Η Αστερία από «άδηλη» έγινε Δήλος. Εδώ ήρθε η Λητώ και γέννησε πρώτα την Αρτεμη κι έπειτα τον Απόλλωνα.
Στον Απόλλωνα αποδόθηκαν ιδιότητες που κανένας άλλος δεν διέθετε. Ηταν ο θεός του φωτός, της μουσικής και της μαντικής, και το ιερό του (όπως και αργότερα στους Δελφούς) αποτέλεσε σημείο αναφοράς και συνάντησης όλων των ελληνικών φύλων. Αν και η Δήλος είχε κατοικηθεί ήδη από το 2500 π.Χ., η λατρεία του Απόλλωνα συνετέλεσε ώστε να γίνει το ιερό νησί όλης της Ελλάδας.
Στη Δήλο χτίζονται ιερά, όχι μόνο του Απόλλωνα μα και πολλών άλλων θεοτήτων, ακόμη και μη ελληνικών, διοργανώνονται πανελλήνιες γιορτές και όλες οι πόλεις-κράτη της εποχής σπεύδουν να προσφέρουν στους θεούς πλούσια αναθήματα.
Περίτεχνα επιστύλια θα δεις παντού στη Δήλο
%IMAGEALT%
Ακόμη και εν μέσω Περσικών Πολέμων, που επηρέασαν ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο, η ιερότητα της Δήλου έγινε σεβαστή και οι Πέρσες δεν τόλμησαν να τη λεηλατήσουν. Αργότερα, ακριβώς λόγω του σεβασμού όλων προς το νησί, οι Αθηναίοι διάλεξαν τη Δήλο για να ιδρύσουν την πρώτη Αθηναϊκή Συμμαχία, εγκαθιδρύοντας μάλιστα στο νησί και το ταμείο της. Ποιος θα τολμούσε να απλώσει χέρι στο ιερό του Απόλλωνα;
Με τον καιρό οι Αθηναίοι μεταφέρουν το ταμείο στην Αθήνα, η Συμμαχία εξασθενεί και εμφανίζονται στο προσκήνιο οι Μακεδόνες που ιδρύουν το Κοινό των Νησιωτών, πάλι με έδρα τη Δήλο. Το νησί ακμάζει, γίνεται σπουδαίο εμπορικό κέντρο και συνεχίζει να ακμάζει και μετά την έλευση των Ρωμαίων, το 168 π.Χ.
Πολλά από τα σωζόμενα ψηφιδωτά της Δήλου χρονολογούνται στην Eλληνιστική περίοδο. Κάποια θα τα δεις στο μουσείο της Δήλου, κάποια άλλα στις οικίες του αρχαιολογικού χώρου
%IMAGEALT%
Η οικονομία εκτινάσσεται, χάρη και στο λιμάνι που είναι ελεύθερο δασμών, κτίζονται πολυτελείς οικίες και η Δήλος μετατρέπεται σε κοσμοπολίτικο κέντρο όχι μονάχα του ελληνικού αλλά μεγάλου μέρους του τότε γνωστού κόσμου. Στο νησί εγκαθίστανται Αιγύπτιοι, Φοίνικες, Σύροι, που αφήνουν μάλιστα και ίχνη των δικών τους θρησκευτικών πεποιθήσεων, αναδεικνύοντας το γεγονός πως η Δήλος προωθούσε, εκτός των άλλων, και την ανεκτικότητα μεταξύ των λαών.
Η παρακμή ξεκινά με την εξάπλωση του χριστιανισμού. Η Δήλος χάνει σταδιακά τη σημασία της, γνωρίζει εισβολές και καταστροφές και εντέλει, στα χρόνια του Μεσαίωνα, δεν είναι παρά άλλο ένα μέρος όπου οι κάτοικοι των γύρω νησιών βρίσκουν φτηνά οικοδομικά υλικά για να καλύπτουν τις ανάγκες τους.
Η Δήλος γίνεται ξανά «άδηλος», μέχρι που πολύ αργότερα, μόλις τον 19ο αιώνα, η αρχαιολογική σκαπάνη έρχεται για να της δώσει ξανά ζωή. Η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή ξεκινά έρευνες το 1873 και μολονότι μέχρι σήμερα, περίπου εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, οι εργασίες δεν έχουν σταματήσει, μόνο ένα κομμάτι της Δήλου έχει ανασκαφεί πλήρως, με ένα άλλο, μεγάλο κομμάτι της να παραμένει ακόμη άγνωστο.

Αφιξη στο λιμάνι
Η Δήλος είναι νησί μικρό, άγονο, έκτασης μόλις 3,4 τ. χλμ. Θα το έλεγες και επίπεδο αν δεν ξεχώριζε ο λόφος του Κύνθου, που υψώνεται μέχρι 112 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.

Σήμερα δεν κατοικείται (ούτε και επιτρέπεται η διανυκτέρευση), οι εργαζόμενοι στο νησί μένουν κυρίως στη Μύκονο και μεταφέρονται στη Δήλο με τα σκάφη που εκτελούν τα τοπικά δρομολόγια. Στη Δήλο έρχεσαι με κάποιο από τα καραβάκια των οργανωμένων εκδρομών κυρίως από τη Μύκονο, την Τήνο και τη Σύρο.

Το αυθεντικό ψηφιδωτό με τον Διόνυσο πάνω σε έναν πάνθηρα, που φυλάσσεται στο μουσείο
%IMAGEALT%
Ολα δένουν στο λιμάνι της Δήλου ή, εφόσον το μέγεθος του σκάφους είναι τέτοιο που δεν επιτρέπει την εκ του σύνεγγυς προσέγγιση, λίγο πιο ανοικτά, και έπειτα οι επισκέπτες μεταφέρονται με φουσκωτό στην αποβάθρα. Ακριβώς στο σημείο αυτό, στην αποβάθρα, θα κόψεις και το εισιτήριο για την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο (5 ευρώ, μειωμένο 3 ευρώ), το ίδιο που θα χρησιμοποιήσεις και για να επισκεφτείς το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου.
Στο εκδοτήριο των εισιτηρίων θα βρεις και τους πιστοποιημένους ξεναγούς που εργάζονται στο νησί και οι οποίοι θα προσφερθούν να σε ξεναγήσουν στον αρχαιολογικό χώρο (όχι στο μουσείο) έναντι αντιτίμου. Αν και ένας επαγγελματίας ξεναγός γνωρίζει με λεπτομέρειες τη Δήλο, η ξενάγηση δεν είναι φυσικά υποχρεωτική -μπορείς να περιηγηθείς και χωρίς καθοδήγηση.
Τμήμα της Εξέδρας, στον ευρύτερο χώρο του Πρυτανείου
%IMAGEALT%
Αμέσως μετά το εκδοτήριο, όπου και να γυρίσεις το βλέμμα σου θα αντικρίσεις ερείπια αρχαίων οικισμών και ιερών. Μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο, ο δρόμος θα σε φέρει πρώτα στη λεγόμενη Αγορά των Ερμαϊστών (ή Κομπεταλιαστών), μια μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία περιτριγυρισμένη από μικρούς και μεγάλους ναούς και κάθε λογής καταστήματα, κάποια από τα οποία έχουν αναστηλωθεί.
Η αγορά χρονολογείται περίπου στον 2ο π.Χ. αιώνα και γνώρισε δόξες τόσο πριν όσο και μετά την έλευση των Ρωμαίων. Στην αγορά υπήρχαν λιοτρίβια και εργαστήρια, πολλά καταστήματα που βρίσκονται ολόγυρα, ωστόσο, ανήκαν σε τραπεζίτες και πλοιοκτήτες.
Η οικία του Διονύσου, με το (αντίγραφο) ψηφιδωτό του Διονύσου και τους κίονες
%IMAGEALT%
Εκείνοι ήταν μάλιστα που αφιέρωσαν τα δύο κεντρικά μνημεία-αναθήματα που βρίσκονται σήμερα στο μέσον της πλατείας. Αν έχεις επιλέξει οργανωμένη ξενάγηση, στην πλατεία Ερμαϊστών θα κάνεις την πρώτη στάση για μια εισαγωγή στην ιστορία της Δήλου και τους μύθους που την τυλίγουν.
Από εδώ έχεις δύο επιλογές, είτε αριστερά, προς το ιερό του Απόλλωνα και τον δρόμο των Λεόντων, είτε δεξιά, προς τη λεγόμενη συνοικία του Θεάτρου και τις περίφημες οικίες. Οι περισσότερες ξεναγήσεις, πάντως, συνεχίζουν προς το θέατρο.
Προς την οικία του Διονύσου
Συνεχίζοντας από την πλατεία Ερμαϊστών προς το θέατρο, αρχίζεις να συνειδητοποιείς τον πλούτο που γνώρισε κάποτε η Δήλος.

Ο πλακόστρωτος δρόμος περνάει ανάμεσα από ένα σύμπλεγμα αρχαίων κατοικιών που ακόμη και στη σημερινή τους μορφή είναι εύγλωττοι μάρτυρες του υψηλού βιοτικού (και οικονομικού) επιπέδου που άγγιξε το νησί: σπίτια με ανοιχτές, τετράπλευρες αυλές και αίθρια, τα περισσότερα κατοικίες πλούσιων εμπόρων, που πήραν το σύγχρονο όνομά τους από τα ευρήματα που φανερώθηκαν σε καθένα από αυτά.

Στην εποχή της ακμής της, η Δήλος έφτασε να έχει μέχρι και 30.000 κατοίκους, όχι εύκολο να το φανταστεί κανείς βλέποντας το μικρό μέγεθος του νησιού. Ηταν λοιπόν μεγάλη η ανάγκη για την κατασκευή κατοικιών με διαρρύθμιση που εξυπηρετούσε τις ανάγκες των ιδιοκτητών και που παράλληλα εξασφάλιζε την άνεση χωρίς να «πνίγεται».
Πάντα θα υπάρχει ένα σκάφος αραγμένο στα νερά της Δήλου
%IMAGEALT%
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές κατοικίες είναι η επισκέψιμη οικία του Διονύσου (2ος π.Χ. αιώνας). Το πιο εντυπωσιακό της γνώρισμα είναι, φυσικά, το μεγάλο ελληνιστικό ψηφιδωτό που καλύπτει την υπόγεια στέρνα, ένα μωσαϊκό με μια εκπληκτική απεικόνιση του θεού Διόνυσου (εξ ου και το όνομα της κατοικίας).

Παριστάνεται με φτερά, στεφανωμένος με κισσό, με τσαμπιά σταφύλια να κρέμονται από τον λαιμό του, καθισμένος στην πλάτη άγριου πάνθηρα και κρατώντας στο δεξί του χέρι ένα δόρυ. Γύρω από το ψηφιδωτό υψώνονται κίονες που φτάνουν τα πεντέμισι περίπου μέτρα.
Μην ξαφνιαστείς όταν δεις τη σαύρα της Δήλου, που αφθονεί στο νησί!
%IMAGEALT%
Απέναντι ακριβώς από την οικία του Διονύσου θα δεις την οικία της Κλεοπάτρας ή της Κλεοπάτρας και του Διοσκουρίδη.

Ηταν η κατοικία δύο πλούσιων Αθηναίων που ονομάστηκε έτσι από τα δύο ακέφαλα αγάλματα που βρέθηκαν εδώ (138/7 π.Χ.) και παριστάνουν το ζευγάρι.

Συνεχίζοντας, προτού φτάσεις στο θέατρο, θα δεις ακόμη μία κατοικία, τη λεγόμενη οικία της Τρίαινας, ένα εντυπωσιακό συγκρότημα με ανισοϋψείς στοές που στηρίζονται σε μια σειρά από κίονες και επιστύλια.

Τα επιστύλια στολίζουν ανάγλυφες κεφαλές ταύρων και λεόντων (οι περισσότερες, μάλιστα, είναι και πολύ καλά διατηρημένες). Στο δάπεδο ενός από τα δωμάτια βρίσκεται ένα μωσαϊκό που αναπαριστά τρίαινα, από την οποία πήρε το όνομά της η κατοικία.

Στη συνοικία του Θεάτρου
Η συνοικία με τις πολυτελείς αυτές οικίες λέγεται συνοικία του Θεάτρου, για τον απλό λόγο ότι η διαδρομή που τη διασχίζει καταλήγει στο αρχαίο θέατρο της Δήλου. Δεν είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα αρχαία θέατρα της Ελλάδας, όμως αξίζει να του αφιερώσεις αρκετό από τον χρόνο σου.

Το πρώτο θέατρο που κατασκευάστηκε στη θέση αυτή ήταν ξύλινο, η λίθινη κατασκευή (που βλέπεις σήμερα) φτιάχτηκε τον 3ο π.Χ. αιώνα και είχε 26 σειρές εδωλίων με ακόμα 17 σειρές στο επιθέατρο, φιλοξενώντας συνολικά περίπου 5.500 θεατές. Δύσκολο να το φανταστείς βλέποντας τη σημερινή κατάσταση του θεάτρου... Απέναντι ακριβώς από τους θεατές, πίσω από την ορχήστρα και τη σκηνή, βρίσκεται ακόμη η δεξαμενή που περισυνέλεγε τα όμβρια ύδατα.
Ψηφιδωτό στην οικία των Δελφινιών
%IMAGEALT%
Στο αρχαίο θέατρο διοργανώνονταν μουσικοί αγώνες κάθε τέσσερα χρόνια, στο πλαίσιο των Δηλίων, που περιελάμβαναν ακόμη και αθλητικούς αγώνες. Ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για τέσσερις περίπου αιώνες, πριν ακολουθήσει τη μοίρα του υπόλοιπου νησιού και πέσει σε παρακμή.

Στα χρόνια εκείνα λεηλατήθηκε άγρια, όχι μόνο από «επισκέπτες» της Δήλου αλλά και από τους ίδιους τους κατοίκους, που μετέφεραν κομμάτια του (ακόμη και τους πέτρινους θρόνους των επισήμων προσώπων!) στα σπίτια τους.
Μακριά από τη συνοικία του Θεάτρου, προς τη νότια πλευρά του Κύνθου, θα βρεις άλλες δύο οικίες με περίτεχνα ψηφιδωτά. Η πρώτη είναι η οικία των Προσωπείων, που πιθανότατα ανήκε σε κάποιον θεατρικό επιχειρηματία της εποχής, και η δεύτερη η οικία των Δελφινιών, μάλλον ιδιοκτησίας κάποιου πλοιοκτήτη, αν κρίνει κανείς από τα δελφίνια που στολίζουν τα ψηφιδωτά των δαπέδων.
Ο καλύτερος δρόμος για να φτάσεις μέχρι τις δύο αυτές οικίες είναι ακολουθώντας το μονοπάτι που ξεκινά από τα αριστερά του Αρχαιολογικού Μουσείου και περνά μπροστά από το Ιερό της Ισιδος.
Ο δρόμος που συνεχίζει αριστερά από την πλατεία Ερμαϊστών, με κατεύθυνση προς το Αρχαιολογικό Μουσείο, οδηγεί προς τους πιο σπουδαίους χώρους λατρείας της Δήλου και το ιερό του Απόλλωνα. Στην ουσία πρόκειται για τρεις διαφορετικούς ναούς που συνθέτουν το ιερό, με μεγαλύτερο όλων τον λεγόμενο ναό των Δηλίων (5ος π.Χ. αιώνας).
Για να καταλάβουμε το μέγεθος της ιερότητας του συγκεκριμένου ναού, ας σκεφτούμε μονάχα πως αυτός ήταν ο επίσημος ναός της Αθηναϊκής Συμμαχίας και (το πιο σημαντικό) εδώ διατηρούσαν οι Αθηναίοι το ταμείο της. Χρήματα μέσα στο ιερό; Αλλοι καιροί, άλλα ήθη...


Οι αυθεντικοί Νάξιοι λέοντες εκτίθενται στο μουσείο της Δήλου
%IMAGEALT%
Οσο το ταμείο βρισκόταν μέσα στον ναό, το οικοδόμημα γινόταν όλο και μεγαλύτερο, με συνεχείς προσθήκες, όταν ωστόσο οι Αθηναίοι το μετέφεραν στην Αθήνα, οι εργασίες διεκόπησαν και εντέλει δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.
Λίγο παραπέρα από τους τρεις ναούς βρίσκονται πέντε μικρότερα κτίσματα, οι λεγόμενοι θησαυροί, ναοί δηλαδή όπου τοποθετούσαν τις προσφορές και τα αφιερώματά τους οι πόλεις που ήθελαν να εξασφαλίσουν την εύνοια του θεού.


Ο αναστηλωμένος ναός της Ισιδας, τρανή απόδειξη της θρησκευτικής ανεκτικότητας της Δήλου
%IMAGEALT%
Πολύ κοντά στους θησαυρούς υψώνονταν και τα πιο σημαντικά δημόσια και διοικητικά κτίρια της Δήλου, με πρώτο το Βουλευτήριο και έπειτα το Πρυτανείο.

Στην πίσω πλευρά του Πρυτανείου θα δεις το μνημείο των Ταύρων, ένα κτίσμα-αφιέρωμα στον Απόλλωνα, κατά πάσα πιθανότητα από τον Μακεδόνα βασιλιά Δημήτριο τον Πολιορκητή.
Ωστόσο, την πιο χαρακτηριστική εικόνα της Δήλου συνθέτουν οι περίφημοι λέοντες, που είναι αναγνωρίσιμοι ακόμη και από όσους δεν είχαν ακόμη την τύχη να έρθουν στο νησί του Απόλλωνα.

Ο δρόμος των Λεόντων, όπως συνηθίζεται να λέγεται, στήθηκε τον 7ο π.Χ. αιώνα, όταν οι κάτοικοι της Νάξου θέλησαν να ευχαριστήσουν τον θεό για κάποια ευεργεσία του.

Εφτιαξαν, λοιπόν, μια σειρά από 16 ή 17 (κατά τις εκτιμήσεις) μαρμάρινα λιοντάρια από ατόφιο ναξιώτικο μάρμαρο και τα έστησαν στον δρόμο προς το ιερό του θεού, θέτοντας τους λέοντες ως παντοτινούς φρουρούς του χώρου.

Κανείς, ωστόσο, δεν μπόρεσε ποτέ να τα βάλει με τον χρόνο και οι αξιώτικοι λέοντες δεν απετέλεσαν εξαίρεση. Ο άνεμος που σφυροκοπά τη Δήλο φρόντισε ώστε το μάρμαρό τους να διαβρωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, οι λεηλασίες ανέλαβαν τα υπόλοιπα, έτσι ώστε να φτάσουμε στο σήμερα, που από τους αρχικούς λέοντες παραμένουν στη θέση τους μόνο οι πέντε, ενώ ένας ακόμη, ακέφαλος, στολίζει το λιμάνι της Βενετίας.
Τα μαρμάρινα λιοντάρια που βλέπεις σήμερα στον δρόμο των Λεόντων είναι απομιμήσεις των αυθεντικών, τα οποία φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ψηφιδωτό που εκτίθεται στο μουσείο
%IMAGEALT%
Πριν φτάσεις στο μουσείο, αξίζει να δεις κάποια ακόμη μνημεία. Ενα από αυτά είναι η Μινώα Κρήνη, μια δημόσια δεξαμενή (6ος π.Χ. αιώνας) με σκαλοπάτια που βρισκόταν σε χρήση μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια, πριν ενσωματωθεί σε μία από τις κατοικίες.
Δες ακόμη το λεγόμενο Στοιβάδειον, μια παραλληλόγραμμη εξέδρα στο ιερό του Απόλλωνα όπου πάνω της βρέθηκε ένα άγαλμα του Διονύσου, τον ναό της Ηρας (5ος π.Χ. αιώνας), τα ιερά της Αφροδίτης, της Αρτεμης, της Λητώς και των Δώδεκα Θεών, καθώς και το Ιδρυμα των Βυρητίων Ποσειδωνιαστών (2ος π.Χ. αιώνας), ένα οίκημα με αυλή και περιστύλιο όπου ανακαλύφθηκαν μικροί ναοί προς τιμήν του Ποσειδώνα και του Ηρακλή.
Η οικία της Τρίαινας
%IMAGEALT%
Τέλος, αξίζει να θυμηθείς πως η Δήλος, όπως είπαμε και νωρίτερα, έφτασε στην ακμή της να αποτελεί σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο όχι μονάχα για τους Ελληνες μα και για μεγάλο μέρος του τότε γνωστού κόσμου.
Για του λόγου το αληθές, χτίστηκαν στο νησί ιερά και βωμοί προς τιμήν θεών άλλων λαών, κάποιοι από τους οποίους σώζονται ακόμη. Τα περισσότερα μνημεία βρίσκονται στις παρυφές του λόφου Κύνθος, στο ιερό των Ξένων Θεών.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου στεγάζει ένα μέρος μόνο των ευρημάτων που έχουν ανακαλυφθεί στο νησί
%IMAGEALT%
Ξεχωρίζει το αναστηλωμένο ιερό της Ισιδας, μιας από τις πιο σημαντικές θεότητες της αιγυπτιακής θρησκείας, που χτίστηκε στις αρχές του 2ου π.Χ. αιώνα και περίπου μισό αιώνα αργότερα ανασκευάστηκε από τους Αθηναίους.

Μέσα στον ναό σώζεται και το άγαλμα της θεάς. Στον ίδιο χώρο θα δεις ακόμη το ιερό του Σάραπη και της Ασκαλώνας (επίσης Αιγύπτιοι θεοί), καθώς και τους ναούς του Αταργάτιδος και του Αδαδος, θεοτήτων που λατρεύονταν στη Συρία.

Βουτιά στον χρόνο
Η επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο συνήθως ολοκληρώνει την περιήγηση στη Δήλο (τηλ.: 22890 22259, είσοδος 5 ευρώ, μειωμένο 3 ευρώ). Το κτίσμα το ίδιο δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο, όμως, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα μπουκαλάκια και τα ακριβά αρώματα, η έκταση δεν είναι το παν.

Το μουσείο πρωτοχτίστηκε το 1904 και σήμερα διαθέτει συνολικά εννέα αίθουσες. Κατά καιρούς κάποιες από τις αίθουσες κλείνουν για το κοινό προκειμένου να γίνεται η απαραίτητη συντήρηση, ωστόσο όποιες αίθουσες είναι επισκέψιμες φροντίζουν να αποζημιώσουν και με το παραπάνω τον επισκέπτη με τα εκθέματά τους.
Στο μουσείο, λοιπόν, θα δεις εκπληκτικά δείγματα αρχαϊκής γλυπτικής, με προεξάρχοντα τους περίφημους κούρους, που τοποθετούνται χρονικά στον 6ο π.Χ. αιώνα. Στην ίδια εποχή τοποθετούνται, επίσης, η σφίγγα, η ενεπίγραφη βάση του Ευθυκρατίδη και αγάλματα θεοτήτων.
Η κλασική περίοδος αντιπροσωπεύεται από περισσότερα αγάλματα, όπως το εκπληκτικό σύμπλεγμα του Βορέα να αρπάζει την Ωρείθυια, ενώ θα δεις ακόμη δείγματα κεραμικής από την πρωτοκυκλαδική εποχή, αγγεία, ειδώλια, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, κοσμήματα και ψηφιδωτά που μεταφέρθηκαν για προστασία από τις καλύτερα διατηρημένες κατοικίες. Ολοκληρώνοντας την περιήγηση καταλαβαίνεις πως μια ημερήσια βόλτα από τη Μύκονο ή οποιοδήποτε άλλο από τα κοντινά νησιά δεν σου δίνει παρά μια πρώτη γεύση για το τι σημαίνει Δήλος.
Οπου και να γυρίσεις το βλέμμα, βρίσκεσαι περιτριγυρισμένος από αρχαιότητες
%IMAGEALT%
Μια και η διανυκτέρευση δεν επιτρέπεται στο νησί του Απόλλωνα, το καλύτερο που θα μπορούσε να συστήσει κάποιος είναι μια πολύωρη επίσκεψη για δύο συνεχόμενες ημέρες, ώστε να έχεις τον απαιτούμενο χρόνο να απολαύσεις τα μνημεία χωρίς την παραμικρή πίεση.
Για τη συνέχεια, η αντικρινή νησίδα της Ρήνειας (αποκαλείται και Μεγάλη Δήλος) είναι ό,τι πρέπει για μια χαλαρωτική βουτιά. Κάποια από τα οργανωμένα γκρουπ που επισκέπτονται τη Δήλο, μάλιστα, φροντίζουν να περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους μια επίσκεψη στη Ρήνεια, περίπου 3-4 ωρών, για μπάνιο και φαγητό.


Ανδριάντας Ρωμαίου αξιωματούχου, έξω ακριβώς από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Δήλου
%IMAGEALT%
Θυμήσου:
  • Στη Δήλο θα πας με πλοίο με κάποιο από τα τουριστικά γραφεία της Μυκόνου, της Πάρου, της Νάξου και της Σύρου (και άλλων νησιών). Λόγω εγγύτητας, η Μύκονος είναι ο μεγαλύτερος «πάροχος» της Δήλου με επισκέπτες, ενώ τα γραφεία που λειτουργούν στο νησί προσφέρουν εκδρομές καθημερινά. Η τιμή του εισιτηρίου είναι 18 ευρώ μετ' επιστροφής και 9 ευρώ για παιδιά 6-12 ετών, δεν περιλαμβάνει, όμως, την είσοδο στο Αρχαιολογικό Μουσείο ούτε την ξενάγηση.
  • Οσον αφορά την ξενάγηση: Το μόνο που θα πληρώσεις απαραιτήτως είναι το εισιτήριο για τον αρχαιολογικό χώρο (5 ευρώ), που σου εξασφαλίζει είσοδο και στο μουσείο. Καμία ξενάγηση δεν είναι απαραίτητη, ωστόσο στο λιμάνι υπάρχουν πιστοποιημένοι ξεναγοί που αναλαμβάνουν ξεναγήσεις για γκρουπ. Η συνηθισμένη τιμή είναι στα 10 ευρώ, μπορεί ωστόσο να γίνει έκπτωση αν το γκρουπ είναι μεγάλο.
  • Τέλος, η Δήλος είναι ένα νησί με ελάχιστη σκιά. Είναι απαραίτητο να έχεις μαζί σου καπέλο, γυαλιά ηλίου και άφθονο νερό. Δίπλα από το μουσείο λειτουργεί μια καντίνα, ωστόσο οι τιμές της είναι μάλλον τσιμπημένες.

Κείμενο: Γιάννης Μαντάς 
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας